Θυμάμαι...

Θυμάμαι το νησί από το '72 περίπου. Ήταν ένας μαγικός παραμυθένιος τόπος και πολύ μακρινός. Το καράβι έκανε τότε 7-8 ώρες να φτάσει και ήταν το τελευταίο του λιμάνι. Όλος ο κόσμος κατέβαινε στην Τήνο και άδειο σχεδόν έφτανε στη Μύκονο. Τότε τα καράβια δεν άραζαν στο λιμάνι, έριχναν άγκυρα στ’ ανοιχτά και επιβιβαζόμασταν σε βάρκες που μας βγάζαν στη στεριά. Στο λιμάνι μας περίμενε η γιαγιά με τη Μαρμάρω το γαϊδουράκο της. Φορτώναμε τα πράγματα στα καφάσια και όλοι μαζί πηγαίναμε στο χωριό με τα πόδια. Χωριό λέγαμε το αγροτικό σπίτι και ήταν τέσσερα χιλιόμετρα από το λιμάνι.

H γιαγιά ήταν χήρα πολλά χρόνια, τον παππού μου δεν τον γνώρισα, είχε έξι παιδιά και όλα έμεναν στον Πειραιά με τις οικογένειές τους. Εκείνα τα χρόνια όλοι έφευγαν από τη Μύκονο και πήγαιναν στην πρωτεύουσα που υπήρχαν δουλειές. Μόνο η Θεία Ερνούλα έμενε μαζί της η μεγαλύτερη απ’ τις τρεις κόρες της. Η Θεία Ερνούλα όταν γεννήθηκε το πρόσωπό της ήταν καλυμμένο με μία μεμβράνη σαν μάσκα. Η γειτόνισσα που είχε αναλάβει το ρόλο της μαμής τράβηξε τη μεμβράνη από το πρόσωπο του μωρού… αυτό προκάλεσε την τύφλωσή της όπως εξήγησε ένας γιατρός που την εξέτασε κάποτε. Δε θα γινόταν καλά, άρα το μέλλον της ήταν προδιαγραμμένο. Θα έμενε ανύπαντρη και αμόρφωτη. Δεν πήγε σχολείο, μα ούτε και ταξίδεψε ποτέ.

Οι δύο γυναίκες ζούσαν μόνες σε ένα σπίτι χωρίς καμία απολύτως ευκολία που σήμερα θεωρούμε αυτονόητη. Δεν είχαν ηλεκτρισμό, υδραυλική εγκατάσταση, θέρμανση, το υποτυπώδες λουτρό ήταν εκτός σπιτιού και για να πάρουν ψωμί έπρεπε να πάνε στη χώρα κοντά στο λιμάνι. Ο πιο κοντινός γείτονας ήταν ένα τέταρτο δρόμος και οι Χειμώνες τότε ήταν πολύ σκληροί στο ανεμοδαρμένο νησί. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά η γιαγιά είχε και ένα σοβαρό πρόβλημα στα κόκκαλα που τη δυσκόλευε πάρα πολύ στις κινήσεις της. Από τη μέση και κάτω οι αρθρώσεις της με τον καιρό, έχαναν την ικανότητα της κίνησης, θυμάμαι από νέα κρατούσε μαγκούρα, μετά πήγαινε με δύο μαγκούρες και έσερνε τα πόδια της για να μετακινηθεί και στο τέλος πήγαινε με πι. Δεν έμεινε ποτέ όμως στο κρεβάτι μέχρι τα 96 της που "έφυγε", ούτε παραπονέθηκε ποτέ. Μόνο αγκομαχούσε για να κάνει 10 βήματα και όλο έλεγε Παναγιά μου σε κάθε της βήμα που ήταν άθλος… Ήταν πολύ σκληρή και περήφανη γυναίκα.
Ζούσαν με την αγροτική σύνταξη της γιαγιάς που τότε ήταν ελάχιστα χρήματα και με τα πλεχτά της θείας Ερνούλας. Η θεία έπλεκε και μάλιστα καλά! Έπλεκε πολύ γρήγορα και με πολύπλοκα σχέδια. Τη θυμάμαι να κάθεται στο πειρατικό μπαούλο που είχανε στο μοναδικό δωμάτιο του σπιτιού και να πλέκει σαν μηχανάκι. Μετρούσε το πλεκτό με τις πιθαμές και δεν έκανε ποτέ λάθος, όλα τέλεια υπολογισμένα και μεταφρασμένα σε αριθμούς. Τη θυμάμαι να έχει μονίμως ζωγραφισμένο στο πρόσωπό της ένα παιδικό χαμόγελο και να μας διηγείται ιστορίες και θρύλους που είχε ακούσει από τους παλιούς ή που άκουσε στο ραδιόφωνο. Ξέχασα να πω ότι μονίμως είχε κολλημένο στο αυτί της ένα μικρό μπεζ ραδιάκι. Ήταν ο έρωτάς της το ράδιο.. και το φαγητό. Ήταν λαίμαργη και ανυπόμονη την ώρα του φαγητού. Έπιανε το πιάτο με λαχτάρα, το έφερνε κοντά στο σώμα της και το κατέβαζε σε ελάχιστο χρόνο. Μετά χαμογελούσε ικανοποιημένη και η γιαγιά της έβαζε πάντα τις φωνές «Μη τρως πολύ Ερνούλα έχεις παχύνει». Εκείνη χαμογελούσε πλατιά μην αφήνοντας περιθώρια για επιπλήξεις και η φωνή της ήταν πάντα γλυκιά και γαλήνια. Όσο καιρό καθόμασταν εκεί, πέρναγα μαζί της τις περισσότερες ώρες. Κάναμε μαζί τις δουλειές εκτός σπιτιού και κάθε απόγευμα πηγαίναμε ν’ ανάψουμε τις εκκλησιές. Εγώ ήμουν ο οδηγός της, έτσι ήθελε να πιστεύω και της έλεγα πού να πατήσει και πώς να περάσει τους πέτρινους τοίχους. Εκείνη δε σταμάταγε να μου λέει ιστορίες και εγώ κρατώντας την αγκαζέ, νόμιζα ότι της επέστρεφα λίγο απ’ την χαρά που μου έδινε. Όταν ερχόταν η ημέρα του ταξιδιού της επιστροφής η γιαγιά έκλαιγε πολύ. Δεν ήταν εύκολο για κανέναν.. ούτε και εμείς θέλαμε να φύγουμε όμως για εκείνες ήταν πιο δύσκολα τα πράγματα. Είχαν μπροστά τους τον Χειμώνα και την απόλυτη μοναξιά σ’ ένα σκληρό τόπο. Ένα καλοκαίρι την ώρα του αποχαιρετισμού, συγκινημένη η γιαγιά και ενώ στεκόταν με τις δυο μαγκούρες της στην άκρη της αυλής, έπεσε και χτύπησε στο κεφάλι.. την πήραν τα αίματα… Μας έδιωχνε να φύγουμε να μη χάσουμε το καράβι όμως μείναμε να τη φροντίσουμε. Είχαν πάει όλοι μέσα εκτός από μένα που έμεινα στην αυλή περπατώντας νευρικά και διαγράφοντας κύκλους. Ξαφνικά βλέπω τη Θεία Ερνούλα απ’ την πόρτα του αχυρώνα να κρατάει μαύρα ρούχα στα χέρια και να κλαίει σαν μικρό παιδί. Ήταν η πρώτη φορά που την είδα έτσι, ευτυχώς δε με κατάλαβε σκέφτηκα και έκατσα σε μια γωνιά για να μη με ακούσει... η σκέψη ότι θα χάσει τη μητέρα της ήταν τώρα πολύ κοντά.
Όταν σιγουρευτήκαμε ότι η γιαγιά ήταν καλά, φύγαμε για τον Πειραιά. Συνήθως δεν είχαμε καμία επικοινωνία, δεν είχαν τηλέφωνο, μόνο που και που μας έστελνε γράμμα η γιαγιά με τα νέα τους. Την επόμενη Άνοιξη όμως εκείνης τη χρονιάς, είχαμε ένα τηλεφώνημα… ήταν αργά τη νύχτα και μας κάλεσαν από Μύκονο. Το τηλέφωνο ήταν στο δωμάτιο που κοιμόμουν… το σήκωσε η μαμά… δεν είπε πολλά… η Θεία Ερνούλα είχε φύγει, έπεσε κάτω και πάει, χάθηκε.. ήμουν τότε 10 χρονών… έχουν περάσει 31 χρόνια και νιώθω ακόμα το ίδιο κενό. Η αλήθεια είναι ότι τώρα μου λείπει περισσότερο…

Η 1η φωτογραφία, η χώρα με θέα το λιμάνι το 1958, είναι από το Mykon.net

Οι άλλες τρεις είναι δικές μου 1951, 1930, 1970 αντίστοιχα... συνηθισμένες εικόνες στους δρόμους και στα χωριά (αγροτικά σπίτια) της εποχής.