Εις το βουνό ψηλά εκεί....

Αυτό το μικρό ξωκλήσι ήταν και είναι ακόμα ερημικό,αν και σπάνια διακρίνει κανείς τα εκκλησάκια μέσα στην πληθώρα των σπιτιών που έχουν χτιστεί τα τελευταία χρόνια στη Μύκονο. Βέβαια στο βάθος φαίνεται μία συστάδα σπιτιών χτισμένα το ένα πάνω στο άλλο στους πρόποδες του βουνού..... βλέπετε είναι "εκτός σχεδίου". Ο Ταξιάρχης στέκεται εκεί πάρα πολλά χρόνια με τα κελάκια του, ταπεινός και απόλυτα εναρμονισμένος με το άγονο, ανεμοδαρμένο νησί.
 Κάπως έτσι ήταν και τα σπίτια των ντόπιων. Ένα δωμάτιο για να τρώει και να κοιμάται η πολυπληθής οικογένεια με τα απολύτως απαραίτητα. Γύρω από αυτό το δωμάτιο άλλοι βοηθητικοί χώροι όπως αχυρώνας, τυροκομιό, φούρνος, περιστεριώνας και στον αυλόγυρο του σπιτιού μία μεγάλη γούρνα για να φιλεύουν τον γαϊδουράκο του επισκέπτη. Αυτό το σπίτι ήταν το χωριό και σε αυτό έμεναν συνήθως οι φτωχές οικογένειες που δούλευαν όλη μέρα στα χωράφια. Η κάθε οικογένεια είχε πολλά στρέμματα γης που βέβαια τότε δεν είχαν καμία αξία όπως την εννοούμε σήμερα, όμως για εκείνους ήταν η μόνη ελπίδα για επιβίωση. Μάλιστα έλεγαν "σπίτι όσο χωρείς και γη όσο θωρείς".

Είχα την τύχη στα παιδικά μου χρόνια να ζήσω σε ένα τέτοιο σπίτι τους μήνες του καλοκαιριού, στο σπίτι της γιαγιά μου. Χωρίς ρεύμα και χωρίς καμιά από τις ανέσεις που σήμερα θεωρούνται αυτονόητες. Για φως είχαμε την λάμπα πετρελαίου και για διασκέδαση το ραδιόφωνο. Νερό φέρναμε από το πηγάδι, κάποιος μεγάλος μπροστά και τα πιτσιρίκια από πίσω με τα κουβαδάκια στα χέρια φέρναμε στη γιαγιά το νερό για να πλύνει τα πιάτα με το κατσαρολάκι. Ο νεροχύτης ήταν μία μεγάλη στρογγυλή πέτρα από γρανίτη τοποθετημένη κάτω από έναν μεγάλο θόλο. Στην αυλή υπήρχε ένα τραπεζάκι από ακατέργαστη μαρμαρόπετα και γλάστρες με βασιλικούς και γιασεμιά και βέβαια μία μεγάλη γούρνα για να τρώει η Μαρμάρω το γαϊδουράκι μας όση ώρα περίμενε τον επιβάτη της. Τα ρούχα τα πλέναμε κοντά στο πηγάδι όπου υπήρχε μια πλύστρα από γρανιτόπετρες. Φυσικά τα πλέναμε με πράσινο σαπούνι και στο τέλος τα αφήναμε για λίγο στο λουλάκι. Τα απλώναμε πάνω στους πέτρινους τοίχους και τα πιάναμε με πέτρες για να μην τα πάρει ο αέρας.

Το πρωί ξυπνούσαμε με τα κοκόρια και ξεκινούσαμε τις δουλειές. Άρμεγμα και τάισμα τα ζώα πρωί και βράδυ, η φροντίδα του κήπου και ανάλογα την εποχή θέρισμα, αλώνεμα, όργωμα με τις αγελάδες, μάζεμα τα ξερά φασόλια (κρατούσε μέρες) κ.α. Αυτοκίνητα φυσικά δεν υπήρχαν και οι δρόμοι ήταν γαϊδουρόδρομοι. Ήταν στενοί, ακολουθούσαν το φυσικό έδαφος και δεξιά και αριστερά υπήρχε χώρος για τα νερά της βροχής η οποία σμιλεύε τα βραχάκια δημιουργώντας λείες φόρμες. Για να πάμε στη θάλασσα μαζευόμασταν τσούρμο, ο πιο μεγάλος στον γάιδαρο και οι υπόλοιποι πεζοί για μία ώρα πεζοπορία. Πηγαίναμε παντού με τα πόδια και οι αποστάσεις ήταν μεγάλες αφού τα χωράφια με τα ζώα ήταν σε διαφορετικά σημεία του νησιού. Όμως δεν πηγαίναμε δρόμο δρόμο αλλά καταμεσής. Οι πέτρινοι τοίχοι των χωραφιών είχαν σε κάποιο σημείο μία πέτρα να περισσεύει, δημιουργούσε δηλαδή ένα σκαλί και από σκαλί σε σκαλί ξεχώριζε ένα μονοπάτι από τα πολλά περάσματα των περιπατητών. Αυτό ήταν η απόλυτη ελευθερία, πηγαίναμε όπου θέλαμε και όπως θέλαμε. Νερό δεν παίρναμε μαζί μας, πίναμε νερό από τα πηγάδια που βρίσκαμε στο δρόμο μας. Ξέραμε από πια πηγάδια μπορούσαμε να πιούμε νερό. Σήμερα κανένα πηγάδι δεν έχει καθαρό νερό .

Αυτό που περιμέναμε με αγωνία ήταν τα πανηγύρια και το καλοκαίρι είχε πολλά. Το πανηγύρι στο νησί δεν είναι αυτό που έχουμε συνηθίσει. Στη Μύκονο οι εκκλησίες είναι συνήθως οικογενειακές. Στη γιορτή της εκκλησίας λοιπόν οι οικογένειες που τις όριζαν έκαναν την παραμονή το βράδυ τον εσπερινό και ανήμερα το πρωί τη λειτουργία. Μετά τον εσπερινό γινόταν το πανηγύρι, γλέντι δηλαδή με τσαμπούνες και τουμπάκια. Το φαγητό ήταν βραστό κρέας από πρόβατα και κατσίκια, το ζουμί με λεμόνι σε ποτήρι και τα κεφτεδάκια. Ήταν καλεσμένοι όλοι και πάντα έφερναν μαζί τους μεζέδες και το κρασί ο καθένας το δικό του. Το γλέντι κρατούσε μέχρι το πρωί οπού μετά τη λειτουργία, έβγαινε καφεδάκι και κεράσματα. Και όλα αυτά χωρίς ρεύμα και ευκολίες. Γίνονται και σήμερα πανηγύρια μόνο που σήμερα τα φαγητά είναι πολλά, ο κόσμος που έρχεται δεν φέρνει τίποτε μαζί του και πολύς κόσμος έρχεται μόνο για να φάει και να φύγει. Μάλιστα κάποιοι κάνουν και παραγγελίες ή κουβαλούν σακούλες για να πάρουν μαζί τους ό,τι μπορούν. Πολλά πανηγύρια έχουν πάψει πλέον να γίνονται. Οδηγήθηκε ένα βασικό έθιμο σε αδιέξοδο...

Κάπως έτσι θυμάμαι τη Μύκονο, ένα όμορφο ταπεινό νησί που παρ όλη την αίγλη του δεν είχε χάσει τη ταυτότητά του. Οι κάτοικοι ζούσαν σε απόλυτη αρμονία και σεβασμό με τη φύση. Σήμερα όλα έχουν αλλάξει και δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς, όμως δεν μπορώ να βλέπω να πληγώνεται τόσο βάναυσα ένας τόπος. Όλα έχουν πουληθεί, η γη, η ομορφιά, το άρωμα ..... Τώρα που συγκεντρώνω τις αναμνήσεις μου για την Μύκονο που λάτρεψα, λυπάμαι που δεν έχω και τις εικόνες, λίγα έχουν απομείνει και ένα από αυτά είναι και το εκκλησάκι του Ταξιάρχη.